Η προώθηση της ισότητας των φύλων στον τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας αποτελεί βασικό πυλώνα και στόχο των πολιτικών των Στρατηγικών Σχεδίων που έχουν αναπτυχθεί για την Ισότητα των Φύλων σε Ευρωπαϊκό, Εθνικό και Περιφερειακό επίπεδο.
Το Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (ΣΔΙΦ 2022-2024) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης επιδιώκει να ενσωματώσει τη διάσταση του φύλου στην Έρευνα και την Καινοτομία μέσα από τη θέσπιση συγκεκριμένων στόχων και δράσεων που εμπίπτουν στο Στρατηγικό Άξονα Προτεραιότητας “Ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην έρευνα και εκτίμηση των επιπτώσεων ανά φύλο κατά το σχεδιασμό και υλοποίηση νέων ερευνητικών προτάσεων”.
Ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας ΑΠΘ, ως φορέας υποστήριξης της υλοποίησης των Στρατηγικών Δράσεων του ΣΔΙΦ ΑΠΘ σχετικά με την Έρευνα και την Καινοτομία, επιδιώκει την καταγραφή και παρακολούθηση συγκεκριμένων δεικτών που σχετίζονται με την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην έρευνα (στο περιεχόμενο της έρευνας και στις ερευνητικές ομάδες), την εξοικείωση των ερευνητριών/ερευνητών με τη μεθοδολογία έρευνας που προέρχεται από τις σπουδές φύλου, καθώς και τη διασφάλιση της παραμονής και ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην έρευνα και την καινοτομία. Η συστηματική παρακολούθηση και ενημέρωση αυτών των δεικτών θα ενισχύσουν το σχεδιασμό και την υλοποίηση κατάλληλων δράσεων και πολιτικών για την προώθηση της ισότητας των φύλων στην έρευνα και την καινοτομία που θα είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες του οργανισμού.
Εμφυλη Κατανομή Επιστημονικών Υπευθύνων σε Ερευνητικά Έργα του ΕΛΚΕ (2021-2022)
Στο γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζεται η έμφυλη κατανομή των Επιστημονικά Υπευθύνων (ΕΥ) ερευνητικών έργων με ημερομηνία έναρξης κατά τα ημερολογιακά έτη 2021 - 2022 και τα οποία διαχειρίζεται ο ΕΛΚΕ.
Παρατηρείται ότι η εκπροσώπηση των γυναικών είναι περιορισμένη, καθώς μόλις το 25% αποτελούν Επιστημονικές Υπεύθυνες έργων. Το παρακάτω γράφημα συγκρίνει τον αριθμό των έργων με ΕΥ άντρες και ΕΥ γυναίκες ανά Επιστημονικό τομέα. Τα έργα που διαχειρίζονται άντρες ΕΥ υπερτερούν σε αριθμό των έργων που διαχειρίζονται γυναίκες ΕΥ με εξαίρεση συγκεκριμένων επιστημονικών κλάδων με μεγάλο γυναικείο ποσοστό μελών ΔΕΠ.
Στο γράφημα που παρατίθεται με ποσοστιαία στοιχεία, είναι ακόμη πιο εμφανές ότι οι σχολές με μεγάλο γυναικείο ποσοστό μελών ΔΕΠ κατά αντιστοιχία υπερέχουν και σε ερευνητικά έργα στα οποία γυναίκες κατέχουν το ρόλο του ΕΥ έργου.
Χρηματοδότηση έργων σχετικών με θέματα φύλου
Η χρηματοδότηση έργων σχετικών με τη διάσταση του παράγοντα "φύλο" προέρχεται κυρίως από πανεπιστημιακές πηγές.
Ποσοστό Επιτυχίας Προτάσεων που προκρίνονται για Χρηματοδότηση
Συγκρίνοντας τον αριθμό ερευνητικών προτάσεων των μελών ΔΕΠ και ερευνητριών/ερευνητών που υποβάλλονται μέσω ΕΛΚΕ για χρηματοδότηση, παρατηρεί κανείς ότι ο μέσος όρος του ποσοστού επιτυχίας για τους άντρες κυμαίνεται στο 29% ενώ για τις γυναίκες στο 24%.
Έμφυλη κατανομή στα Συλλογικά Όργανα Διοίκησης του ΕΛΚΕ ΑΠΘ
Στο γράφημα που παρατίθεται, παρουσιάζεται η έμφυλη κατανομή στο ειδικό επταμελές όργανο διοίκησης του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του ΑΠΘ για το διάστημα 2021 - 2023.
Στο γράφημα που παρατίθεται παρουσιάζεται η έμφυλη κατανομή των μελών της Ολομέλειας της Επιτροπής Ερευνών και Διαχείρισης του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του ΑΠΘ, η οποία αποτελείται από έναν εκπρόσωπο από κάθε τμήμα του ΑΠΘ, για το διάστημα 2021 - 2023.
Στόχοι - Δράσεις ΕΛΚΕ για την Ισότητα των Φύλων
Ενίσχυση της συμμετοχής γυναικών στη χρηματοδοτούμενη έρευνα
Στόχος: Ενίσχυση της συμμετοχής γυναικών στη χρηματοδοτούμενη έρευνα
- Δημιουργία δικτύου μεντορισσών από γυναίκες μέλη ΔΕΠ του ΑΠΘ για την καθοδήγηση των νέων ερευνητριών
- Ενθάρρυνση περισσότερων γυναικών να υποβάλουν αίτηση σε όλες τις προσκλήσεις υποβολής υποψηφιοτήτων μέσω βραχυπρόθεσμων συμβάσεων για ερευνητικό προσωπικό.
- Διανομή ενημερωτικού υλικού σχετικά με καλές πρακτικές που προωθούν την ισότιμη και ισόρροπη συμμετοχή των φύλων στις ερευνητικές ομάδες.
Παρακολούθηση Δεικτών
- % αύξησης γυναικών ερευνητριών που είναι ΕΥ σε ερευνητικές προτάσεις και έργα.
- % αύξησης των αιτήσεων από γυναίκες στις προσκλήσεις υποβολής υποψηφιοτήτων μέσω βραχυπρόθεσμων συμβάσεων για ερευνητικό προσωπικό.
Ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην έρευνα
Στόχος: Προώθηση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου και της διαθεματικής προσέγγισης του φύλου στο περιεχόμενο της έρευνας και της δημιουργίας ισόρροπων ως προς το φύλο και συμπεριληπτικών ερευνητικών ομάδων.
- Διοργάνωση ημερίδων ευαισθητοποίησης/ενημέρωσης της πανεπιστημιακής κοινότητας για τη σημασία της ένταξης της διάστασης του φύλου στην έρευνα και κυρίως σεμιναρίων επιμόρφωσης σε ερευνητικές ομάδες και εργαστήρια προκειμένου να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν την οπτική του φύλου στις μεθόδους και στο περιεχόμενο της έρευνας τους.
- Διανομή και δημοσίευση πρωτοκόλλου – οδηγού για τις/τους ερευνήτριες/ητές σχετικά με την ένταξη της διάστασης του φύλου σε ερευνητικές προτάσεις και προγράμματα
- Ένταξη της διάστασης του φύλου στην ιδρυματική πολιτική για την ερευνητική δραστηριότητα και σε κείμενα, όπως, ο ‘’Κώδικας Δεοντολογίας για την Έρευνα’’.
Παρακολούθηση Δεικτών
- Αριθμός σεμιναρίων – ημερίδων που διεξήχθησαν, αριθμός συμμετεχόντων ατόμων.
- % εργαστηρίων και ερευνητριών/ερευνητών που χρησιμοποιήσαν και βρήκαν χρήσιμο το πρωτόκολλο – οδηγό για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της έρευνας τους ανά φύλο.
Εργαλειοθήκη για την προώθηση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην έρευνα
Οδηγός για την εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων ανά φύλο σε νέες ερευνητικές προτάσεις
Η εκτίμηση των επιπτώσεων ανά φύλο (Gender Impact Assessment) αποτελεί μία εκ των προτέρων αξιολόγηση για τον εντοπισμό της πιθανότητας μια συγκεκριμένη πολιτική να έχει θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες επιπτώσεις ανά φύλο. Το ΑΠΘ συμμετέχει ως βασικός εταίρος στο Ευρωπαϊκό Έργο «RESET - Redesigning Equality and Scientific Excellence Together» το οποίο ανέπτυξε έναν οδηγό για την εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων ανά φύλο σε νέες ερευνητικές προτάσεις έχοντας ως σημείο αναφοράς τις προδιαγραφές του Χρηματοδοτικού Προγράμματος “Ορίζοντας Ευρώπη” και θέτοντας ως στόχο την προώθηση της ισότητας των φύλων και την εξάλειψη τυχόν διακρίσεων κατά το σχεδιασμό και υλοποίηση μίας έρευνας.
Τα εργαστήρια και οι ερευνήτριες/ερευνητές, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον οδηγό και να αξιολογήσουν το βαθμό στον οποίο έχει ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου στη δημιουργία της ερευνητικής ομάδας, το σχεδιασμό της μεθοδολογίας της έρευνας, τη συλλογή των δεδομένων και την ανάλυση των αποτελεσμάτων.
Περισσότερες πληροφορίες για τον οδηγό και τη χρήση του μπορείτε να βρείτε ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο:
https://wereset.eu/gia-checklist-for-research-proposals/
ΑΠΘ Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2022-2024
Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (ΣΔΙΦ) του ΑΠΘ - Περίοδος αναφοράς: Ιούνιος 2022 έως Οκτώβριος 2024